Një shkurtim tronditës i prodhimit të naftës nga grupi OPEC+ ka hedhur një ‘armë’ në përpjekjet e bankave qendrore për të zbutur inflacionin, ashtu si presioni mbi koston e jetesës në Evropë kishte filluar të lehtësohej.
Njoftimi të dielën nga karteli i prodhimit të naftës për një reduktim prej mbi 1 milion fuçi në ditë – duke detyruar çmimin të rritet deri në 8 për qind deri të hënën në mëngjes – ka ngjallur frikën për një efekt negativ në ekonominë në tërësi. Ajo vjen në një kohë kur inflacioni sapo ka filluar të ngadalësohet pasi ka arritur norma rekord në eurozonë që nga vera.
Do të duhen rreth dy muaj që vendimi i OPEC+ të bjerë në ekonominë reale, pasi çmimet aktuale të naftës së papërpunuar po shkojnë drejt produkteve të naftës, tha Jorge León, nënkryetar i lartë i Rystad Energy, një firmë e inteligjencës së tregut. Kjo “me shumë gjasa” do të rrisë inflacionin.
“Ky është një problem për Evropën, sepse çmimet e naftës janë shumë të rëndësishme për inflacionin total në Evropë” si një importues neto i naftës, tha ai. Kontratat e ardhshme të benzinës po tregtohen tashmë me çmime më të larta.
Ky veprim grumbullon më shumë presion mbi qeveritë evropiane në një kohë kur rritja e kostove të energjisë, ushqimit dhe transportit kanë mbjellë pakënaqësi tek votuesit nga Londra në Berlin. Ndërsa njerëzit kanë luftuar për të paguar faturat, mbështetja për liderët ka rënë dhe ka shkaktuar një valë protestash dhe trazirash industriale. Një nga nxitësit e shumtë të inflacionit – pushtimi rus i Ukrainës dhe përgjigja e Perëndimit ndaj tij – tregon pak shenja për t’u bërë më pak kritik.
Oferta monetare
Më afër vendit, inflacioni më i lartë gjithashtu mund të inkurajojë Bankën Qendrore Evropiane që të vazhdojë të shtrëngojë ofertën e parasë duke rritur normat e interesit, dhe kjo nga ana tjetër mund të ketë pasoja për rritjen në eurozonë.
“Ajo për të cilën jam i shqetësuar është ndikimi që mund të ketë kjo, para së gjithash, në inflacion, dhe për rrjedhojë, në qëndrimet e bankave qendrore, dhe për rrjedhojë, në perspektivat e rritjes ekonomike për këtë vit dhe për vitin e ardhshëm”, tha León.
Inflacioni vjetor në eurozonë ra në 6.9 për qind në mars nga 8.5 për qind në shkurt, duke shënuar një rekord prej 10.6 për qind në tetor. Në përpjekje për ta rikthyer atë në objektivin e saj prej 2 për qind, BQE ka vazhduar të rrisë normat e interesit nga -0.5 për qind verën e kaluar në 3 për qind në mars – cikli i saj shtrëngues më i shpejtë ndonjëherë.
Vendimi i OPEC+ u drejtua nga Arabia Saudite, anëtarja më e fuqishme e saj. Kjo lëvizje, së bashku me bashkëpunimin e vazhdueshëm të Arabisë Saudite me Rusinë, shton tensionin me qeveritë e SHBA-së dhe ato evropiane, ndërsa ato përpiqen të paraqesin një front të bashkuar ndaj agresionit të Moskës.
“Reduktimi dramatik [në prodhimin e naftës] do të shtojë vetëm shtrëngimet e ngutshme inflacioniste globale”, tha Nigel Green, CEO i deVere Group, një këshilltar i pavarur financiar. “Ekziston një shqetësim i vërtetë se vendimi i papritur i shpallur nga Arabia Saudite për OPEC + do t’i shtyjë bankat qendrore të mbajnë normat e interesit më të larta për më gjatë për shkak të ndikimit inflacionist, i cili do të pengojë rritjen ekonomike”.
Lëvizja bëri që çmimet të rriteshin nga pak më pak se 80 dollarë për fuçi naftë të papërpunuar në mbylljen e tregut të premten në mbi 85 dollarë në një moment të hënën, përpara se të bien paksa. Analistët ngritën menjëherë pritshmëritë e tyre për çmimet e ardhshme të naftës, me Goldman Sachs që parashikon që nafta e papërpunuar të arrijë në 95 dollarë për fuçi deri në fund të vitit.
Shqetësimet vazhdojnë
Kjo ishte ulja e dytë e prodhimit të shpallur nga OPEC + në më pak se një vit, pasi vjeshtën e kaluar uli prodhimin me 2 milionë fuçi në ditë – një vendim që u kritikua ashpër nga SHBA.
Ky veprim shihet nga analistët si një përpjekje e qëllimshme nga vendet më të mëdha të grupit për të rritur çmimin e naftës. Vitin e kaluar ajo lëvizi rreth 100 dollarë për fuçi.
Vendet jo anëtare të OPEC-ut, përfshirë SHBA-në dhe ato të BE-së, mund të bëjnë pak për të kundërshtuar efektin, duke pasur parasysh nivelet e ulëta historikisht të rezervave të naftës së papërpunuar. Rezervat e SHBA-së, të cilat Uashingtoni mund të vendosë t’i lëshojë për të përballuar disa nga kriza e furnizimit, janë në nivelin më të ulët që nga viti 1984.
“Do të duhet pak kohë për të parë saktësisht se sa ndikon kjo në çmimet globale, ndërsa shqetësimet e kërkesës vazhdojnë, por ky është një tjetër faktor i mundshëm që ushtron presion në rritje mbi inflacionin,” shkruajnë analistët në Deutsche Bank në një shënim.
OPEC, Organizata e Vendeve Eksportuese të Naftës, u zgjerua për t’u bërë Opec + në 2016 për të sjellë vende, përfshirë Rusinë, ndërsa çmimet e naftës së papërpunuar ranë.
Gazeta Shqiptare
